Bel, Boyun Ağrısı ve Bel, Boyun Fıtığı için Kök Hücre Tedavisi

Uzun yıllardır omurga ağrıları ile ilgilenen bir doktor olarak, hastaların büyük bir umut ile yeni tedavi yöntemleri arayışında olduklarını gözlemlemekteyim. Bu arayışın altında yatan nedenler arasında, günümüzde uygulanan tedavilerin, özellikle kronik hastalıklar için kalıcı çözüm sunma konusunda bazen yetersiz kaldığının olduğunu kabul etmek gerekir.

Hastalarımızın bu arayışlarına saygı duymamak elde değil. Modern tıp, henüz beyazlamış bir saç telini ya da kırışmış bir cildi onaracak, eski sağlıklı haline geri getirecek güçte dahi değilken, daha karmaşık yapılar olan yıpranmış bir eklemi ya da hasar görmüş bir omuriliği onarmak çok daha zordur.

Kök hücre tedavisi bazı kan hastalıklarından Alzheimer hastalığına, Parkinson hastalığından kalp krizi sonrası hasar gören kalp dokusunun tamirine, saç dökülmesinden MS ve benzeri bağışıklık sistemi hastalıklarına kadar birçok alanda araştırma konusudur. Aynı şekilde, bel ağrısı, boyun ağrısı gibi sonuçlara yol açan, omurlar arasındaki disk ekleminin yıpranmasının tedavisi için de kök hücre tedavileri araştırma aşamasındadır.

Bel ağrısı, sırt ağrısı, boyun ağrısı gibi şikayetler, her yaştan ve her sosyoekonomik seviyeden insanın günlük yaşantısını önemli derecede etkilemektedir.

Özellikle omurilik felçleri, bel fıtığı ve boyun fıtığı gibi yaygın omurga hastalıkları, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen ciddi sorunlara neden olabilmektedir.

Bel ağrısı, boyun ağrısı gibi omurga ağrılarının öncelikli nedenlerinden birinin omurlar arasında bulunan disk ekleminin yıpranması olduğu her geçen gün daha fazla anlaşılmaktadır.

Günümüzde standart olarak kullandığımız ilaçlar ya da diğer tedavi yöntemleri, yıpranmış ya da fıtıklaşmış bir disk eklemini hiç yıpranmamış hale getirme yeteceğine sahip değildir. Uyguladığımız tedavilerin amacı yıpranmış eklemi onarmak değil, hastanın ağrılarını gidermek ve yaşam kalitesini arttırmaktır.

Son yıllarda sıkça duymaya başladığımız bir tıp uygulaması, ilgi çekici ve umut verici bir isme sahip: REJENERATİF TIP. Bildiğiniz gibi dejenerasyon yıpranma anlamında, rejenerasyon da yıpranmış dokuların tamiri anlamında kullanılmakta. Rejeneratif Tıp, vücuttaki birçok yıpranmış dokuyu tamir ederek, yaşlanmayı yavaşlatarak neredeyse tekrar gençliği vaat etmekte. Oldukça umut verici, kulağa hoş gelen bir vaat. Özellikle kozmetik sektörü, rejeneratif tıp uygulamalarına dayanan, cirosu milyar dolarlara ulaşmış bir sektör haline geldi.

Kök hücre tedavileri de rejeneratif tıp uygulamaları arasında bulunmakta.

Modern tıbbın bugün uyguladığı, bilimsel olarak yeterli ölçüde onaylanmış tedavilerin yetersiz kaldığı durumlarda, kök hücre tedavisi umut vadeden bir alternatif olarak ön plana çıkmaktadır. Kök hücre ve benzeri tedavi yöntemleri, hastalarımıza ileride yeni bir umut ışığı olabilir, muhtemelen olacaktır da. Ancak bu alanda daha fazla araştırma ve bilimsel çalışma gerekliliği de unutulmamalıdır.

Bu yazıyı yazma nedenim, bir yandan omurga hastalıklarında kök hücre tedavisinin ne olduğunu ve ne kadar umut vadeden bir alan olduğunu anlatmak, diğer yandan da kök hücre tedavisinin omurga hastalıklarında henüz deneysel aşamada olduğunu, bu alandaki araştırmaların devam etmekte olduğunu, henüz kanıtlanmış standart uygulamalar olmadığının altını çizmektir.

DİSK EKLEMİNİN YIPRANMASI NEDİR?

Kök hücre tedavisinin, hücre yenilenmesini hedeflediğinden bahsettik. O halde önce omurlar arasında bulunan disk ekleminin yıpranması nasıl oluyor, kısaca göz atalım.

Yaşla birlikte disk eklemlerinin yapısı değişir, eklemin dış kısmından içeriye doğru çatlamalar görülür. Kişi yaşlandıkça, sağlılı ve esnek disk ekleminin yapısı, daha sert, daha az az esnek bir hale gelir. Eklemin yüksekliği yavaş yavaş azalmaya başlar. Eklemin dış yüzeyinde kireçlenmeler gelişir, ekleme doğru bakan omurga yüzeyleri bozulur, eklemin beslenmesi bozularak eklem içine oksijen girişi azalır, eklem içinde daha fazla asidik bir ortam gelişir. Disk eklemi ilerleyici bir şekilde yıpranmaya başlar. Genç ve sağlıklı hücrelerin işlevlerini yıpranmış hücreler yeterince yerine getiremezler.

Eklem yıpranmasının temelinde hücre yıpranması yatar.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ NEDİR?

Kök hücre tedavisi, vücudun çeşitli bölgelerindeki hasarlı veya hastalıklı dokuların onarımını amaçlayan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi, özellikle mezenkimal kök hücreler gibi özel hücre tiplerini kullanarak gerçekleştirilir.

Kök hücre tedavisi, ortopedik sorunlardan, kalp rahatsızlıklarına kadar birçok alanda potansiyel tedavi olarak araştırılmaktadır. Araştırmalar özellikle dejeneratif hastalıklar, omurga rahatsızlıkları, eklem sorunları ve yara iyileşmesi gibi durumlar üzerinde odaklanmaktadır.

Mezenkimal kök hücreler, özellikle omurga dokularının onarımında kilit bir rol oynayabilir. 

NEDEN MEZENKİMAL KÖK HÜCRE?

Omurga hastalıklarının tedavisinde mezenkimal kök hücrelere odaklanılmasının birkaç temel nedeni vardır. Mezenkimal kök hücreler, diğer kök hücre çeşitlerinden farklı özelliklere sahip oldukları için bu alanda büyük ilgi görmektedir:

Çok Yönlü Farklılaşma Yeteneği

Mezenkimal kök hücreler, farklı hücre tiplerine dönüşebilme özelliğine sahiptir, yani kıkırdak, kemik, yağ dokusu ve bağ dokusu gibi çeşitli hücrelere farklılaşabilirler. Bu özellik, omurga dokularının yeniden oluşturulması ve onarılması için ideal bir potansiyel sunar.

Anti-enflamatuar ve İmmünomodülatuar Etkiler

Mezenkimal kök hücreler, çevresel dokularda inflamasyonu azaltma ve bağışıklık sistemi tepkilerini düzenleme yeteneğine sahiptir. Bu özellikleri, omurilik yaralanmaları veya dejeneratif hastalıklar gibi durumlarda ortaya çıkan iltihabi tepkileri kontrol etmede yardımcı olabilir

Çoğu Vücut Dokusunda Bulunabilirler

Mezenkimal kök hücreler genellikle kemik iliği, yağ dokusu ve diğer birkaç dokuda bulunabilirler. Vücudun değişik noktalarında bulunmaları, hücreleri almak ve kullanmak için çeşitli kaynaklara erişimi kolaylaştırır.

Kendi Kendine Yeniden Üreme Yeteceği

Mezenkimal kök hücreler, kendi kendilerini çoğaltabilme yeteneğine sahiptir. Bu, büyük miktarlarda hücre elde etmeyi ve tedavi sürecini optimize etmeyi mümkün kılar.

BEL FITIĞI, BOYUN FITIĞI VE DİSK EKLEMİ YIPRANMASINDA KÖK HÜCRE TEDAVİSİ

Yıpranmış disk eklemi içine kök hücre uygulaması, eklem içinde hasar görmüş hücrelerin tamirini ve sağlıklı hücrelerin tekrar üremelerini amaçlar. Tedavinin hedefi, sağlıklı hücre sayısını arttırarak eklemin normal fonksiyonlarını tekrar kazanması ve ağrının ortadan kalkmasıdır.

Bilimsel araştırmalar, mezenkimal kök hücrelerin omurga hastalıklarında tedavi potansiyeli konusunda olumlu ve cesaret verici sonuçlar göstermiştir. Bir kısım hastada, bu yenilikçi tedaviyi uyguladıktan sonra ağrı düzeylerinde önemli iyileşmeler, hareketlilik artışı ve yaşam kalitesinin arttığı bildirilmiştir.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ NASIL UYGULANIR?

Kök hücre tedavisi, genellikle lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Tedaviye, hastanın kendi vücudundan alınan kök hücrelerin kullanılmasıyla başlanır. Bu kök hücreler, genellikle kemik iliği veya yağ dokusundan elde edilir.

Kök hücreler, küçük bir cerrahi işlemle çıkarıldıktan sonra, özel bir işlemle çoğaltılır ve ardından yıpranmış disk eklemine enjekte edilir.

KÖK HÜCRE TEDAVİSİ OMURGANIN HANGİ HASTALIKLARINDA UYGULANABİLİR?

Kök hücre tedavisi, aşağıdaki omurga hastalıklarının tedavisinde günümüzde sadece deneysel olarak uygulanabilmektedir:

• Bel fıtığı
• Boyun fıtığı
• Dejeneratif disk hastalığı
• Omurilik yaralanmaları
• Omurga travmaları

KÖK HÜCRE TEDAVİSİNİN DEZAVANTAJLARI NELERDİR?

Kök hücre tedavisinin, henüz deneysel aşamada olması nedeniyle bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bu dezavantajlar şunlardır:

• Etkinliği henüz tam olarak kanıtlanmamıştır.
• Uzun vadeli etkileri bilinmemektedir.
• Maliyeti yüksek olabilir.

BİLİMSEL BULGULAR VE KLİNİK ÇALIŞMALAR

Çeşitli klinik çalışmalar, kök hücre tedavisinin omurilik yaralanmaları ve dejeneratif disk hastalığı gibi sorunlara olumlu etkiler sağlayabileceğini göstermektedir. Ancak, bu alan hala araştırma aşamasındadır.

Kök hücre tedavisinin uzun vadeli etkileri ve potansiyel riskleri konusunda belirsizlikler bulunmaktadır.

SONUÇ

Doku mühendisliği mantığı ile yapılan kök hücre tedavileri, rejeneratif tıbbın temel uygulamaları arasında bulunmakta. Kök hücre naklini kullanan hayvan modeli çalışmalarındaki klinik başarı umut verici seviyede. Devam eden klinik araştırmalar, insanlarda sonuçların doğrulanması açısından çok önemli olacak ve daha ileri kök hücre tedavi stratejileri için yol gösterecek.

Kök hücrelerin rejeneratif tedavi için kullanılması, diskojenik adını verdiğimiz, disk ekleminin yıpranmasına bağlı omurga ağrıları için potansiyel tedavi seçeneklerine dair günümüzde sadece bir fikir sağlamıştır. Hücre yenilenmesi temelli stratejiler rejeneratif tıp için önemli fırsatlar barındırırken, diskojenik sırt ağrısıyla ilişkili dejeneratif disk hastalığının tedavisindeki rolü hâlâ klinik deneylerin erken aşamalarındadır ve genel etkinliği henüz kanıtlanmamıştır.

ABD sağlık bakanlığının bir kolu olan FDA ( Food and Drug Administration), kök hücre tedavilerinin  omurga ağrıları için kullanımını henüz onaylamamıştır, hatta bu konuda uygulama yapan doktor ve klinikler hakkında dolandırıcılık suçlamasında bulunup birçok soruşturma açmıştır.

Uzun lafın kısası, omurga ağrıları için kök hücre tedavileri henüz henüz bilimsel standartlara göre doğrulanmış ve onaylanmış, kanıta dayalı tıp uygulamaları değildir. Deneyler umut verici olsa da oldukça erken aşamadadır. Omurga hastalıklarında kök hücre tedavilerinin sonuçlarını ölçüp anlayabilmek için daha fazla bilimsel çalışma gerekmektedir.